Verschenen op 7 mei 2024
Terwijl een donkere schaduw over de weerkaarten van Midden-Europa glijdt, reist een vrouw in een busje langs de oevers van de Donau, van de bron in het Zwarte Woud tot de monding in de Zwarte Zee. Welke stemmen stijgen op uit de rivier?
Archeologische opgravingen en eeuwenoude verhalen, confronterende vragen en dromen, lichamelijke transformaties en vergeten vrouwen geven richting aan de mentale reis van een jonge schrijfster die moeder wordt.
HUMO
01
"De stem van Sulina culmineert in wellicht de mooiste en spannendste beschrijving ooit van een bevalling."
"Met een taal die aan je lijf gaat kleven, toont Van Offel hoe zwangerschap en moederschap nog te weinig gezien worden als ingrijpende transformaties. Met elke baby wordt ook een moeder geboren die de grootste schokgolven alleen moet doorstaan. "
Lees hier de volledige recensie van Joachim Stoop.
"De roman openbaart zich als een netwerk van betekenissen, dat vonkt en knettert van de vondsten."
De Standaard der Letteren
Knack
"Een meditatie over de wildernis in onszelf en een ode aan de vruchtbare vrouwelijkheid."
"De veelzijdigheid van haar vertelkunst is jaloersmakend"
De Tijd
"Als een rivier vertakt de vertelling zich. De verteller springt van heden naar verleden en terug, laat het reisverhaal overlopen in familiegeschiedenis, kunstkritiek en autobiografie. Door het verweven van allerhande gebeurtenissen en waarnemingen wordt de tekst een woekering van motieven en symbolen, waarin voortdurend nieuwe verbanden worden gelegd. Zo spiegelt Van Offel het huis en de bus aan de baarmoeder, de rivier aan de gedeelde bloedsomloop van moeder en kind, en aan haar eigen tekst- en melkproductie. De roman openbaart zich als een netwerk van betekenissen, dat vonkt en knettert van de vondsten." Recensie door Lodewijk Verduin.
"Het kan, laat Van Offel zien: tegelijk een alternatief verhaal voor jezelf én de wereld schrijven"
Trouw
"Van Offel creëert een verleidelijke mix van reisreportage en essayistiek, autobiografie en cultuurgeschiedenis. De veelzijdigheid van haar vertelkunst is jaloersmakend. In heldere, sprankelende zinnen rijgt ze sprookjes, reisverhalen en scherpzinnige mijmeringen aan elkaar, om moeiteloos over te gaan in een extatische, woedende woordenstroom waarmee ze eeuwenlang onrecht tegenover vrouwen van zich af spuwt."
Veel lof in De Tijd, lees hier de volledige recensie door Jan Dertaelen!
"Meeslepende autofictie. Mystiek mag weer galmen in de literatuur."
De Morgen
"De stem van Sulina’ van Anneleen Van Offel is een bijzondere aanwinst voor de Nederlandstalige letteren"
"De stem van Sulina begeeft zich op het snijpunt tussen essayistiek, autofictie, roadnovel en filosofisch-antropologische bespiegeling. Het laat zich vooral lezen als een behoorlijk lyrische consecratie van de metamorfose die een zwanger vrouwelijk lichaam doormaakt. Van Offels roman is meanderend van opzet, vol dwaalroutes van korte fragmenten, die soms de allures van een mythische queeste krijgen."
Lees hier de volledige recensie door Dirk Leyman.
"Het reisverhaal vloeit over in essayistiek, heeft cultuurhistorische vertakkingen, stroomt langs onderwerpen als moederschap en schrijverschap, en de verhouding tussen mens en natuur. Modieuze literaire thema’s, waar Van Offel door de verbanden die ze legt toch weer een interessante draai aan geeft."
Lees de volledige bespreking door Femke Essink hier.
"Van Offel is op haar sterkst in het maken van die naadloze transities: tussen verslag en lyriek, tussen mythologie en persoonlijke sensitiviteit, tussen de dagboeken van een moeder, schrijver en reiziger."
De Reactor
Doorbraak
"Van Offel is op haar best wanneer ze al grasduinend in het werk van filosofen, etnologen en mytheverzamelaars een associërend web uitbouwt rond dat ecofeminisme dat ze in de Donau dus weerspiegeld ziet. Ze gaat op zoek naar een nieuwe mythologie die Hölderlin en zijn romantische tijdgenoten meer dan twee eeuwen geleden ook al op het spoor waren."
Lees de volledige recensie van Frank Hellemans hier.
"Elke geboorte is een dubbele geboorte. Een centrale gedachte in De stem van Sulina is dat – gelijktijdig met het kind – ook een moeder geboren wordt. Van Offel beschrijft in beeldrijke taal hoe het voelt om te transformeren van één naar twee naar uiteindelijk weer één lichaam. De stem van de verteller is dan ook naar binnen gericht, naar het eigen lichaam, waar zich ook dat andere lichaam aan het vormen is. Deze passages lezen soms als prozagedichten en staan vol van uitzonderlijk mooie bedenkingen die moederschap, taal, mythologie en de Donaureis met elkaar vervlechten. Zo zegt ze over de mysterieuze oorsprong van de rivier: ‘Ze zal altijd van de kaart vallen, die bron, altijd ergens anders zijn dan waar we denken, zoals ik nooit zal weten waar dat tweede hart nu precies klopt onder mijn huid, hoe vaak ik ook mijn hand tegen mijn buik leg.’"
Lees hier de volledige recensie van Pieter van de Walle
"Zo maakt De stem van Sulina knap invoelbaar wat het betekent om het moederschap in een vrouwenbestaan een plek te moeten geven, hoe welkom dat nieuwe leven ook is."
"Het is indrukwekkend hoe Van Offel vanuit een landschap of een rivier, en een reis daarlangs ogenschijnlijk uiteenlopende thema’s overtuigend weet te vervlechten."
De lage landen
"In De stem van Sulina hangt alles met elkaar samen, maar het verband is losjes. Je moet zelf zoeken tussen de modder op de rivierbodem, je moet opgaan in de reis en je overgeven aan het gevoel van ontheemd zijn. Na zo’n reis is de “lichte weerstand om aan te komen” bij het eind niet alleen het gevoel van de auteur zelf, maar ook dat van de lezer, omdat ze langs de rivierbanken wil blijven, in het verhaal, op zoek naar nieuwe vertakkingen en vondsten."
De volledige bespreking van Ilse van Oosten: hier.
"Van Offel zweert bij feminiene veerkracht. Ze knoopt een stemmentapijt van de uitspraken van andere al dan niet geleerde vrouwen"
DW B
De rivier, het lichaam, de roman, de tijd – allemaal kronkelen ze om de lezer heen. Dat geldt zeker ook voor de taal waarin Van Offels vertelling gegoten is: de tekst meandert, staat bol van de vergelijkingen, wisselt van tijd, plaats, handeling en perspectief, en ontspringt daarmee soms de dans van de vastgelegde betekenis.
Lees hier de volledige recensie van Anne Van den Dool.
"We hebben hetzelfde grondplan. Ze is een bloedsomloop, een gesloten eenheid, een in zichzelf overlopend lichaam. Een vrouw, wild stromend in een waterbekken, met haar slingerende armen en aders vloeiend door Europa. Haar golvende lichaam volgt de cyclus van het bloed, van aanwas en afvloeiing, haar getijde is dat van vruchtbaarheid, leven en niet-leven."
